Het urnenveld in Ruinen 

In mei 1958 was de Heidemij bezig met het egaliseren van het huidige sportvelden complex "De Baethe "

Dit werd gerealiseerd op de Ruiner Moor Es gelegen ten oosten van de Brink en een vennetje, geheten het Lutens veentje.

 De vondst van een beschadigde urn van het Harpstedter type leidde tot verder onderzoek.  

Deze streek van Drenthe had tot nu toe niet veel van dergelijke grote grafvelden opgeleverd.  

De begraafplaats bleek een grootse breedte te hebben van 100 meter,terwijl de uiterste kringgreppen 240 meter uit elkaar lagen ( zie tekening ) Een dergelijke grote hoeveelheid vierkante en rechthoekige kringgreppen was tot nu toe nog niet in een Drents urnenveld geconstateerd.

Slechts enkele urnen werden gevonden, doch in de vulling van de greppels kwamen af en toe ook enkele potjes voor de dag, zodat er toch een goed beeld van het met de ronde en de vroegste rechthoekige en vierkante greppels geassocieerde aardewerk hebben kunnen krijgen. 

Dit vertoont een heel eigen karakter en is van het type HarpstedterRuinen-Wommels aardewerk dat in de meeste Drentse urnenvelden niet of slechts sporadisch voorkomt ! 

Het urnenveld is laat gedateerd, ongeveer 500 voor Chr. en 200 na Chr.

Behalve het urnenveld bevatte het terrein ook de sporen van twee boerderijen, die vanwege het schervenmateriaal uit de eerste eeuwen na Chr. moeten dateren.

Zij lagen op het oudste gedeelte van het urnenveld en het moet dus wel zo zijn dat dit oude gedeelte in verval was geraakt en/of vergeten toen het jongste gedeelte van het grafveld nog wel als zodanig in gebruik was.

In totaal zijn er 240 bijzettingen gevonden. Rekening houdende met de duur van het in gebruik zijnde grafveld, de gemiddelde leeftijd van de ijzertijdmens, ongeveer 30 jaar en de latere vondsten van een woonstalboerderij van het type Heijken, alsmede de hoeveelheid spiekers (opslagplaatsen) in 2011 moeten wij rekening houden met een nederzetting van vijf a zes woonstalboerderijen.

Het is de bedoeling van de Archeologische Werkgroep Ruinen om in de nabije toekomstdoor Bruikleen van het Noord Archeologisch Depot te Nuis dit Ruinen-Wommels aardewerk te verwerven en dit vervolgens ten toon te stellen in het Pasmanshuus. 

Vooralsnog liggen er alleen scherven van dit aardewerk in de vitrine...